Ο πλάτανος είναι ο βασιλιάς του ελληνικού φυτικού βασιλείου. Είναι δέντρο φυλλοβόλο, μακρόβιο, υγρόφιλο και με μεγάλη ανάπτυξη, τόσο σε ύψος (μέχρι 70 μέτρα) όσο και σε περίμετρο κορμού (μέχρι 12 μέτρα).
Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, η Πλάτανος ήταν αδελφή δύο πελώριων γιγάντων, των Αλωάδων, και κόρη του Ποσειδώνα. Αγαπούσε πολύ τους αδελφούς της και όταν εκείνοι πέθαναν, από τη θλίψη της, μεταμορφώθηκε σε δέντρο.
Αναφορές στον πλάτανο έχουμε ήδη από την ομηρική εποχή, με την Ωραία Ελένη να αναπαύεται στη σκιά ενός πλάτανου, το Μενέλαο να φυτεύει την Μενελαΐδα πλάτανο στις Καρυές και τον Αγαμέμνονα να θυσιάζει κάτω από τον πλάτανο της Αυλίδας. Ιστορικός είναι και ο υπεραιωνόβιος πλάτανος της Κω, που πίστευαν ότι διατηρούνταν από την εποχή που ο Ιπποκράτης δίδασκε την Ιατρική στο Ασκληπιείο.
Στην Τουρκοκρατία πολλοί πλάτανοι της χώρας έγιναν γνωστοί από τη χρήση τους από τους Τούρκους για τον απαγχονισμό των Ελλήνων αγωνιστών, όπως ο πλάτανος του Αλή Πασά στα Γιάννενα, ο πλάτανος της Άρτας, ο πλάτανος της Έδεσσας και ο πλάτανος της Τριπολιτσάς, που κόπηκε το Σεπτέμβριο του 1821 έπειτα από διαταγή του ίδιου του Κολοκοτρώνη.
Ηρωικά πλατάνια ήταν ο πλάτανος της Μονής της Άγιας Λαύρας, όπου στις 25 Μαρτίου 1821 ο Παλαιών Πατρών Γερμανός όρκισε στον αγώνα 3.000 Έλληνες, και ο πλάτανος των Κομποστάδων της Λαμίας, όπου ο Αθανάσιος Διάκος, ο Δυοβουνιώτης, ο Πανουργιάς και ο Επίσκοπος Σαλώνων έκαναν πολεμικό συμβούλιο για την άμυνα κατά της στρατιάς του Ομέρ Βρυώνη.
Ο πλάτανος αναφέρεται σε πολλές παροιμίες:
«Ο πλάτανος θέλει νερό κι η λεύκα θέλει αγέρα.»
«Όταν δεις πλάτανο και βάτο έχει και νερό αποκάτω.»
«Χαιρέτα μου τον πλάτανο και την κρύα βρυσούλα.»
Αναφέρεται επίσης σε πολλά δημοτικά τραγούδια, ιδιαίτερα σε κλέφτικα:
«Ο Κωνσταντίνος ο μικρός κι ο Αλέξης ο αντρειωμένος
και το μικρό βλαχόπουλο, ο καστροπολεμίτης
αντάμα τρων και πίνουνε και γλυκοκουβεντιάζουν
κι αντάμα έχουν τους μαύρους των στον πλάτανο δεμένους.»
Τέλος, μια ευχή ροδίτικη αναφέρεται στη μακροβιότητα του δέντρου και συγκεκριμένα του πλατάνου της Κω:
«Τ’ αντρόγυνο που κάναμε να ζει και να γεράσει
και σαν τον πλάτανο της Κως να γεροντοκλωνιάσει.»
Βιβλιογραφία:
Κ.Ρωμαίος, Ελλάς, Λαογραφία-Γεωγραφία, Εκδ.Γιοβάνη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου